Chủ tịch Hội Nhà văn Việt Nam lý giải vì sao trẻ em ngày càng rời xa sách

Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam, Công ty Cổ phần Đầu tư và Phát triển Giáo dục Phương Nam vừa tổ chức chương trình giao lưu "Từ Đọc đến Viết – Hành trình phát triển ngôn ngữ cho trẻ em Việt Nam". Đây là hoạt động đặc biệt nhằm lan tỏa thói quen đọc sách trong cộng đồng và giới thiệu bộ truyện thiếu nhi kinh điển Papelucho.

Chương trình thu hút đông đảo học sinh, phụ huynh tại TPHCM khi phụ huynh đặt nhiều câu hỏi cung quanh làm thế nào để con chủ động đọc sách, làm sao xây dựng được thói quen đọc một cách tự nhiên trong môi trường đầy các thiết bị giải trí?

Ông Phạm Vĩnh Thái, Tổng Biên tập Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam, cho biết trong bối cảnh kỷ nguyên số, khi văn hóa đọc đang đứng trước nhiều thách thức, đơn vị nhận thức sâu sắc về vai trò của mình. Đó là phải xuất bản những bộ sách có giá trị, những tác phẩm văn học lay động tâm hồn người đọc để góp phần củng cố và nâng cao văn hóa đọc trong cộng đồng, đặc biệt là thế hệ trẻ. "Chúng tôi muốn đảm bảo rằng ngoài những kiến thức trong nhà trường, các em học sinh còn có những người bạn sách tuyệt vời để bồi đắp tâm hồn, mở rộng tư duy phản biện và phát triển ngôn ngữ"- ông Thái nói.

Tại chương trình, nhà thơ Nguyễn Quang Thiều, Chủ tịch Hội Nhà văn Việt Nam, lý giải nguyên nhân vì sao trẻ dần rời xa sách trong thời đại bao quanh bởi vô số nguồn tri thức.

Trẻ chỉ thật sự đọc khi các em cảm thấy được khơi gợi trí tò mò và có quyền tự do lựa chọn và điều này đòi hỏi phụ huynh phải kiên nhẫn, đồng hành, chứ không áp đặt. Phụ huynh cần chủ động tạo ra một môi trường giàu ngôn ngữ, đọc cùng con, thảo luận về sách một cách cởi mở để trẻ em thấy được niềm vui và sự khám phá qua từng trang sách, từ đó hình thành thói quen đọc sách một cách tự nguyện và bền vững. Phụ huynh có thể khuyến khích con ghi lại một ngày của mình, một suy nghĩ nhỏ, một điều buồn cười gặp trong lớp. Tất cả những dòng chữ đó, dù vụn vặt đều là nền móng cho sự sáng tạo.

Theo Chủ tịch Hội Nhà văn Việt Nam, đọc không chỉ là tiếp nhận thông tin mà là quá trình kiến tạo thế giới nội tâm. Một đứa trẻ không đọc sách sẽ thiếu đi khả năng tưởng tượng, thiếu đi sự đồng cảm và sẽ gặp khó khăn khi diễn đạt những cảm xúc phức tạp của chính mình. Đọc sách chính là lối thoát giúp trẻ em duy trì sự kết nối sâu sắc với ngôn ngữ và nhân loại.

Cũng theo ông Thiều, một trong những cách hiệu quả nhất để xây dựng thói quen đọc cho trẻ là đồng hành cùng con đọc truyện tại nhà. Đây không chỉ là việc ngồi cạnh và lật cùng con vài trang sách mà là hành trình chia sẻ cảm xúc, là khoảnh khắc người lớn và trẻ nhỏ gặp nhau trong thế giới của câu chữ. Trẻ em học thói quen từ sự hiện diện của người lớn. Khi người lớn đọc cùng, các con sẽ cảm nhận việc đọc không phải nhiệm vụ mà là niềm vui được chia sẻ. "Khi trẻ cảm thụ được cái hay của ngôn từ, khi những tình tiết tưởng như nhỏ bé bỗng trở thành niềm háo hức mỗi tối, trẻ sẽ tự nhiên muốn “kể tiếp câu chuyện của mình”. Đó chính là khoảnh khắc trẻ chuyển từ việc đọc thụ động sang viết chủ động, một bước ngoặt quan trọng trong hành trình bồi đắp tư duy và sáng tạo"- ông Thiều chia sẻ.

Papelucho - cuốn sách chinh phục 11 triệu độc giả toàn thế giới đến Việt Nam

Papelucho là tác phẩm của nhà văn Marcela Paz, kể về thế giới nội tâm của một cậu bé Papelucho, 8 tuổi người Chile. Với lối viết hóm hỉnh, gần gũi, bộ truyện đã thu hút hơn 11 triệu độc giả toàn cầu. Năm 2024, Papelucho được NXB Giáo dục Việt Nam phát hành và giới thiệu đến độc giả thiếu nhi Việt Nam. FAHASA là đơn vị độc quyền phát hành trọn bộ 12 cuốn truyện.

Papelucho không chỉ là một cuốn truyện mà là cả một thế giới cảm xúc được kể qua góc nhìn hồn nhiên, tinh nghịch của cậu bé 8 tuổi. Những trang nhật ký của Papelucho ghi lại những chuyện tưởng như vụn vặt của đời sống, những thắc mắc trẻ thơ, những lần làm sai, những phút ngốc nghếch nhưng đầy thú vị. Chính sự chân thật ấy khiến cuốn sách trở thành minh chứng sống động rằng một cuốn nhật ký của trẻ em hoàn toàn có thể trở thành tác phẩm văn học kinh điển. Và cũng chính điều ấy có thể trở thành nguồn cảm hứng để trẻ em Việt Nam ngày nay bắt đầu hành trình viết của riêng mình, bằng những trang chữ đầu tiên, giản dị mà đầy sức sống.